Wracając ze spaceru, podczas którego próbowałem wypytać towarzyszącego mi Bouleza o ciekawe kompozycje XX wieku, natknęliśmy się na zupełnie nieznanego mi osobnika, stojącego w pobliżu powitalnej bramy DNM-u.

– Spodziewasz się kogoś Mortonie? – zapytał Pierre, wyraźnie zaznajomiony z wyczekującym mężczyzną.

– Przychodzę tu codziennie, mam wielu znajomych, na których czekam od dłuższego czasu i wiem, że doszli już do takiego wieku, że lada dzień zawitają do nas – nieznajomy odpowiedział cichym głosem, a potem, wyraźnie mnie rozpoznając, powiedział coś niezmiernie zaskakującego:

– Jestem Morton Feldman, prawdopodobnie najnudniejszy kompozytor wszech czasów…

Ta niespodziewana deklaracja wyzwoliła moje zaciekawienie na tyle, że zatrzymałem się przy Feldmanie i czekałem na wyjaśnienie lub uzasadnienie. Pierwszy odezwał się jednak Boulez:

– Morton jak zwykle przesadza, choć przyznać muszę, że podobne o nim zdanie również ja słyszałem i czytałem u różnych krytyków i melomanów. Żeby sobie wyrobić własne zdanie, musiałbyś Mistrzu posłuchać kilku jego utworów, choć uprzedzam, że możesz przeżyć niemały szok…

– Sporo eksperymentowałem – wtrącił się Feldman – zostawiałem w swoich kompozycjach wiele dowolności wykonawcom w wyborze nie tylko tempa, ale i tonów. Bywało nawet i tak, że w partyturach określałem tylko to, ile nut należy zagrać, ale nie podawałem, które z nich wykorzystać i nalegałem, aby wykonywać moją muzykę „bez poczucia rytmu”…

– To o tobie polski muzykolog Bogusław Schaeffer napisał, że komponujesz „muzykę, w której nie dzieje się nic” – przerwał Mortonowi Boulez.

– Uhm, „moim pragnieniem nie było komponowanie, ale lokowanie dźwięków w czasie” i okraszanie ich ciszą, która tak skutecznie potrafi muzykę wymazać i wyczyścić. Od pewnego momentu zaczęły mnie interesować tylko ciche dźwięki. Chciałem zasugerować taki sposób słuchania, aby zamiast czekać na coś, co się stanie, delektować się tym, co słychać teraz.

– Żeby nie można było powiązać bieżącego dźwięku z tym, co już było, muzyka musi być według mnie powolna. Każdy dźwięk musi istnieć sam dla siebie, a aby połączyć tak wiele odosobnionych istnień, żadne z nich nie może dominować nad innymi, co wymaga współistnienia cichego. Rytm, tam, gdzie istnieje, ma być wolny, a muzyka cicha i dryfująca, taka, która „wydaje się unosić, nie idzie w żadnym kierunku, nie wiadomo jak się ją tworzy i nie ma żadnej dialektyki, która by ją wyjaśniała”…

– Wszystko, co mówisz, brzmi dość mało zachęcająco, ale mimo tego spróbuję posłuchać twoich dzieł Mortonie. Spotkajmy się po weekendzie, a opowiem ci o swoich wrażeniach…

INSPIRACJA WPISU: